ΘΕΩΡΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΩΡΙΑ

Η έκθεση είναι ο γραπτός λόγος που διαθέτει τρείς κειμενικές λειτουργίες ( καταστασιακότητα =αντιστοιχία περιεχομένου με αντικειμενική πραγματικότητα, διακειμενικότητα = γλωσσικός πλούτος προερχόμενος από πείρα από κείμενα, αποδεκτότητα = αποδεκτή έκθεση επειδή υπάρχει ομαλή ροή όσον αφορά τη γλώσσα και το νόημα). Η έκθεση αποτελείται από:περιεχόμενο, δομή, μορφή.

q       Περιεχόμενο:πρέπει να διαθέτει πληροφορικότητα( = επάρκεια και ποιότητα πληροφοριών, ιδεών, επιχειρημάτων) και συνεκτικότητα(= λογική οργάνωση πληροφοριών, ιδεών, επιχειρημάτων).

q       Μορφή:είναι η έκφραση του περιεχομένου που πρέπει να έχει συνοχή( = τήρηση συντακτικών κανόνων και χρήση συνδετικών λέξεων ή φράσεων, ορθογραφία, στίξη, ενιαία γλώσσα, σχήματα λόγου π.χ. ασύνδετο -πολυσύνδετο-άρση και θέση-ρητορικές ή απλές ερωτήσεις-επαναλήψεις) και προθετικότητα( = απόφαση ποιά στοιχεία θα προηγηθούν)

q       Δομή:είναι η οργάνωση του κειμένου όσον αφορά τις παραγράφους, το είδος ανάπτυξης των παραγράφων, τις μεθόδους πειθούς και τη μεθοδολογία της συγκεκριμένης έκθεσης.

Η διαδικασία παραγωγής της έκθεσης διαθέτει δύο βασικά βήματα:κατανόηση του θέματος και παραγωγή της έκθεσης:

Ø     Κατανόηση του θέματος:ο μαθητής πρέπει να αποφασίσει τί θέση θα πάρει, να βρεί τις λέξεις- κλειδιά, να κατανοήσει τις έννοιες-τα δεδομένα-τα ζητούμενα

Ø     Παραγωγή της έκθεσης:ο μαθητής πρέπει να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα γραφής που περιλαμβάνει:σκέψη( = τί θα περιληφθεί στην έκθεση και πως, δηλαδή σχεδιάγραμμα και είδη παραγράφων) και καταγραφή έκθεσης(= εδώ απαιτείται μεγάλη προσοχή στο λεξιλόγιο που θα χρησιμοποιηθεί, οι ιδέες πρέπει να έχουν ενότητα μεταξύ τους και να απαντούν στα ζητούμενα του θέματος – να είναι ποιοτικά και ποσοτικά επαρκείς και λογικά τεκμηριωμένες).

ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΣΥΝΗΘΗ ΛΑΘΗ

ü     Κακή χρήση παθητικής φωνής

ü     Λεκτικές επαναλήψεις

ü     Συσσώρευση γενικοτήτων

ü     Μετοχικές προτάσεις

ü     Εσφαλμένη θέση προσδιορισμών

ü     Προτάσεις χωρίς νόημα ή αστήρικτες φράσεις

ü     Παραφορτωμένες προτάσεις

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

q       Το γραπτό πρέπει να είναι καθαρογραμμένο και ευανάγνωστο.

q       Να γίνεται σωστός χωρισμός παραγράφων.

q       Αποφεύγετε τα λάθη ορθογραφίας, στίξης, σύνταξης, λεξιλογίου.

q       Στην έκθεση ο καθένας έχει τις δικές του απόψεις, αρκεί αυτές να τεκμηριώνονται σωστά .Χρησιμοποιείτε ακριβή στοιχεία τεκμηριωμένα με λογικά επιχειρήματα. Και πρωτότυπες ιδέες όσον αφορά το περιεχόμενο.

q       Οι σκέψεις να εκφράζοντα ολοκληρωμένα .Το θέμα  της έκθεσης να εξετάζεται πολύπλευρα. Οι σκέψεις να αποτελούν κτήμα του μαθητή ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του θέματος και να βασίζονται στα ουσιαστικά γνωρίσματα των δεδομένων εννοιών.

q       Τα  νοήματα να τίθενται σε λογική σειρά ώστε να προβάλλεται η αποδεικτική τους δύναμη και αξία.

q       Ο πρόλογος και ο επίλογος να μην είναι μικρότεροι των 3 και μεγαλύτεροι των 8 γραμμών.

q       Το κείμενο πρέπει να το χαρακτηρίζει ο γλωσσικός και εκφραστικός πλούτος.

q       Στο κείμενο πρέπει να υπάρχει ακρίβεια, σαφήνεια, σοβαρότητα σκέψης, ελευθέρια και ευρύτητα σκέψης  και να αποφεύγονται οι ασάφειες, οι αοριστίες, οι γενικότητες, η φλυαρία, οι πλατειασμοί και οι επαναλήψεις λέξεων ή φράσεις.

q       Να αποφεύγονται οι συντομογραφίες και οι αριθμοί. Αν πρέπει να γραφούν  αριθμοί να γράφονται ολογράφως.

q       Μην επιχειρείτε να εντυπωσιάσετε χρησιμοποιώντας σύνθετες ή άγνωστες σε σας λέξεις. Αποφεύγετε  τους ιστορισμούς, τους ρητορισμούς, την εκφραστική ανομοιομορφία και τις επαναλήψεις.

q       Σε κάθε πρόταση πρέπει να υπάρχει ρήμα.

q       Για να αποφεύγονται τα συντακτικά λάθη να χρησιμοποιείτε μικροσκελείς προτάσεις.

q       Να προτιμάτε το γ΄ ενικό ή γ΄ πληθυντικό πρόσωπο αντί των άλλων προσώπων. Μη χρησιμοποιείτε καθόλου το α΄ ενικό ή β΄ ενικό ή  β΄ πληθυντικό πρόσωπο.

q       Αποφεύγετε λέξεις όπως:¨πιστεύω, είμαι πεπεισμένος, πρέπει, στο τέλος¨ και γενικά λέξεις που εκφράζουν απόλυτες έννοιες.

q       Χρησιμοποιείτε γνωμικά ή απόψεις γνωστών προσώπων αλλά μην υπερβάλλετε. Μην ξεχνάτε ότι πρέπει να υπάρχει συμφωνία λόγου με το περιεχόμενο.

q       Αποφεύγετε προκαταλήψεις και κάθε εριστική διάθεση. Όσο και αν ζητείται η άποψη σας, αυτή πρέπει να είναι δομημένη με βάση τις σύγχρονες κοινωνικές απαιτήσεις και αξίες.

q       Χρήση πλούσιας επιχειρηματολογίας αλλά ορθά συγκροτημένης και όχι άτακτη παράθεση σκέψεων.

q       Χρήση διαρθρωτικών λέξεων ή φράσεων.

q       Η έκθεση είναι δόκιμος λόγος! Μην πλατειάζετε ή ξεφεύγετε από το θέμα. Χρησιμοποιείτε τα βασικά στοιχεία έκφρασης( καλολογικά στοιχεία -παρομοιώσεις-μεταφορές) με μέτρο.

q       Μην ξεχνάτε ότι:γράφετε ΕΛΛΗΝΙΚΑ και το κείμενό σας κάποιος θα το ΔΙΑΒΑΣΕΙ!

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

·        Να προηγείται πάντα κάποιο σχεδιάγραμμα. Η έκθεση απέχει πολύ από το γράμμα που γράφετε σε κάποιo φίλο σας!

·        Εντοπίστε το θεματικό πυρήνα της έκθεσης που σας δόθηκε, δηλαδή το νοηματικό της κέντρο.

·        Χωρίστε το θέμα σε θεματικές περιόδους και εξετάστε αν πρόκειται για δεδομένα, οπότε θέλει ανάλυση, ή αν πρόκειται για ζητούμενα, οπότε θέλει απόδειξη.

·        Εργαστείτε πάνω στην κάθε ενότητα ξεχωριστά, εντοπίζοντας τις λέξεις – κλειδιά του κειμένου, που έχουν και το νοηματικό βάρος και επεξεργαστείτε αυτές σχολαστικά.

·        Συγκεντρώστε τις σημειώσεις από κάθε θεματική ενότητα του κειμένου και τότε έχετε τα κύρια σημεία ολόκληρης της έκθεσης.

·        Εννοείται ότι υπάρχει πάντα πρόλογος και επίλογος. Ο πρόλογος προϊδεάζει για τη συνέχεια του γραπτού και ο επίλογος είναι η τελευταία εντύπωση του γραπτού.

·        Κατά τη σύνδεση των παραγράφων στόχος είναι να υπάρχει οργανική συνέχεια και ροή στο λόγο.

·        Πρέπει να εξοικειωθείτε με τη χρήση των διαρθρωτικών – μεταβατικών λέξεων ή φράσεων. Πρέπει η σύνδεση των παραγράφων να είναι τέτοια που ο λόγος να ξετυλίγεται φυσιολογικά και αβίαστα.