ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, κεφ.2, §20-23

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Οι Λακεδαιμόνιοι όμως έλεγαν ότι δε θα εξανδραποδίσουν ελληνική πόλη η οποία έχει προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στους πολύ μεγάλους κινδύνους οι οποίοι έγιναν στην Ελλάδα, αλλά αποφάσισαν να υπογράψουν ειρήνη με τον όρο να ακολουθήσουν τους Λακεδαιμόνιους και στην ξηρά και στη θάλασσα όπου κι αν τους οδηγούν θεωρώντας τους ίδιους εχθρούς και φίλους, αφού γκρεμίσουν και τα μακρά τείχη και το (τείχος) του Πειραιά και αφού παραδώσουν τα πλοία εκτός από δώδεκα και αφού επαναφέρουν στην πατρίδα τους εξόριστους. Ο Θηραμένης και οι πρεσβευτές που ήταν μαζί του επέστρεψαν στην Αθήνα φέρνοντας αυτούς τους όρους.

Όταν έμπαιναν αυτοί (στην πόλη) τους περικύκλωνε πολύς κόσμος, επειδή φοβούνταν μήπως επέστρεφαν άπρακτοι, γιατί δεν επιτρεπόταν πλέον να αναβάλουν εξαιτίας του πλήθους αυτών που πέθαιναν από την πείνα. Κατά την επόμενη μέρα οι πρεσβευτές ανακοίνωσαν με ποιους όρους οι Λακεδαιμόνιοι θα έκαναν την ειρήνη, ο Θηραμένης μάλιστα αγόρευε εξ ονόματος αυτών, λέγοντας ότι πρέπει να υπακούουν στους Λακεδαιμονίους και να γκρεμίζουν τα τείχη. Και αφού μερικοί από τη μια πλευρά έφεραν σ’αυτόν αντιρρήσεις, όμως πολλοί περισσότεροι επιδοκίμασαν, αποφάσισαν να κάνουν δεκτή την ειρήνη. Ύστερα από αυτά και ο Λύσανδρος κατέπλεε στον Πειραιά και οι εξόριστοι επέστρεφαν στην πατρίδα και γκρέμιζαν τα τείχη με τη συνοδεία των αυλητρίδων με μεγάλη προθυμία, επειδή νόμιζαν ότι εκείνη η μέρα ήταν η αρχή της ελευθερίας για την Ελλάδα.

ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ §20-23

·        «τω λιμω»Þασφυκτική η πολιορκία της Σπάρτης απαγόρευε την εισαγωγή τροφίμων (ειδικά σιτάρι) στην Αθήνα για μήνες.

·        « όροι συνθήκης»Þο Ξενοφώντας αξιοποιεί τις δυνατότητες που του παρέχει η γλώσσα, για να ενσωματώσει τους όρους του κειμένου της συνθήκης μέσα στην αφήγησή του έτσι, ώστε να διακρίνεται μια διαβάθμιση ανάμεσα στο βασικό όρο και στους δευτερεύοντες όρους. Έτσι ο κύριος όρος εκφέρεται με απαρέμφατο (έπεσθαι) ενώ οι υπόλοιποι όροι εκφέρονται με μετοχές (καθελόντας, παραδόντας, καθέντας, νομίζοντας). Υπάρχει και ένας ακόμα όρος: επιβάλλεται η αποχώρηση των κληρούχων και των φρουρών από τις άλλες πόλεις.

·        «ουκ έφασαν»Þπρος τιμήν της Σπάρτης που δεν εξανδραπόδισαν τους Αθηναίους / εκφράζεται η μεγαλοψυχία της Σπάρτης προς την ηττημένη Αθήνα παρόλο το μεταξύ τους μίσος: α) μοτίβο συγχώρεσης και συγγνώμης, β) πνευματική αίγλη Αθήνας, γ) Ξενοφώντας® αναφέρεται στην προσφορά των Αθηναίων στους Περσικούς πολέμους.

·        «Θηραμένης»Þήταν επικεφαλής δεκαμελούς πρεσβείας και γι’αυτό ενημέρωνε τους Αθηναίους όσον αφορά τις κινήσεις των Λακεδαιμονίων.

·        «όχλος περιεχειτο»Þαλγεινή εντύπωση προκαλεί το θέαμα του αθηναϊκού όχλου καθώς παρουσιάζεται ταπεινομένος και απελπισμένος από τη στάση της Σπάρτης.

§        «υπ’αυλητρίδων»Þο Πλούταρχος (Λυς.,15.5) αναφέρει  ότι οι σύμμαχοι της Σπάρτης είχαν στεφάνια στα κεφάλια τους ως ένδειξη απελευθέρωσης από την Αθήνα.

§        «αντειπόντων δε τινων»Þο Λυσίας (Κατά Αγοράτου, 13) αναφέρει ότι κάποιοι υποστήριξαν πως μπορούσαν να πετύχουν καλύτερους όρους για τη συνθήκη και πως όσοι αντιδρούσαν συνελλήφθησαν από τον Θ          ηραμένη.

§        «κατέπλει εις τόν Πειραια»Þη Αθήνα παραδόθηκε στον Λύσανδρο τον Μάρτιο του 404π.Χ., αφού σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, ο Πελοποννησιακός πόλεμος κράτησε περίπου 20 χρόνια.

§        «εκείνην τήν ημέραν»Þ ο Μελήσιππος αναφέρει στις αρχές του Πελοποννησιακού πολέμου: “ήδε η ημέρα τοις Έλλησι μεγάλων κακων άρξει” (Θουκυδίδης, βιβλίο 2, §12-13).

§        Γλώσσα ΞενοφώνταÞλιτότητα, ευλυγισία λόγου, συνοπτικότητα, πολύμορφη χρήση ρημάτων, έκφραση των όρων της συνθήκης με 4 μετοχές και ένα απαρέμφατο, χρήση διπλωματικής γλώσσας.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ø     Οι μετοχές συντακτικά λειτουργούν ως συνημμένες και ως απόλυτες. Συνημμένη λέγεται η μετοχή που το υποκείμενό της έχει και άλλον συντακτικό ρόλο μέσα στην πρόταση (υποκείμενο ή αντικείμενο του ρήματος ή δοτική προσωπική) και τότε η μετοχή βρίσκεται στην πτώση , στο γένος και στον αριθμό του υποκειμένου της. π.χ. «Ουτοι κατέσκαπτον τά τείχη νομίζοντες ταυτα.»[ÞΚατέσκαπτον:ρήμα, Ουτοι:υποκείμενο, Τά τείχη:αντικείμενο, Νομίζοντες:αιτιολογική μετοχή-συνημμένη με το υποκείμενο του ρήματος, άρα υποκείμενο της μετοχής=Ουτοι, Ταυτα:αντικείμενο της μετοχής].

Ø     Υπάρχει όμως περίπτωση το υποκείμενο της μετοχής να μην έχει άλλη συντακτική θέση μέσα στην πρόταση. Τότε το υποκείμενο της μετοχής τίθεται σε πτώση γενική, στον ίδιο αριθμό και στο ίδιο γένος με τη μετοχή και η μετοχή ονομάζεται γενική απόλυτη μετοχή. π.χ. «Αντειπόντων τινων, δέχεται τήν ειρήνην.»[ÞΔέχεται:ρήμα, Ουτος:υποκείμενο, Τήν ειρήνην:αντικείμενο, Αντειπόντων:αιτιολογική μετοχή γενική απόλυτη, Τινων:υποκείμενο μετοχής].

Ø     Τέλος, υπάρχει και η λεγόμενη αιτιατική απόλυτη μετοχή, η οποία τίθεται σε πτώση αιτιατική και το υποκείμενο της λειτουργεί  συντακτικά μόνο ως υποκείμενο της μετοχής και βρίσκεται και αυτό σε αιτιατική πτώση. Πρόκειται για μετοχή που προέρχεται από απρόσωπα κυρίως ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις και όταν τίθεται ως απόλυτη εκφέρεται με αιτιατική ενικού(έχει υποκείμενο ή απαρέμφατο ή ουδέτερο γένος αντωνυμίας).

ΑΠΡΟΣΩΠΑ ΡΗΜΑΤΑ Ή ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ	ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΑΙΤΙΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ
Ø                 Έξεστι-μέτεστι	Ø                 Εξόν-μετόν
Ø                 Πάρεστι-έστι	Ø                 Παρόν-όν
Ø                 Υπάρχει	Ø                 Υπάρχον
Ø                 Δει-χρή	Ø                 Δέον-χρεών
Ø                 Προσήκει-πρέπει	Ø                 Προσηκον-πρέπον
Ø                 Μέλει	Ø                 Μέλον
Ø                 Δοκει	Ø                 Δοκουν ή δόξαν
Ø                 Τυγχάνει	Ø                 Τυχόν
Ø                 Προστάττεται	Ø                 Προστεταγμένον ή προσταχθέν
Ø                 Λέγεται	Ø                 Ειρημένον
Ø                 Γράφεται	Ø                 Γεγραμμένον
Ø                 Ουτως έχει	Ø                 Ουτως έχον
Ø                 Δίκαιόν εστιν	Ø                 Δίκαιον όν
Ø                 Οιον τ’εστιν	Ø                 Οιον τ’όν
Ø                 Αδύνατόν εστιν	Ø                 Αδύνατον όν
Ø                 Άδηλόν εστιν	Ø                 Άδηλον όν
Ø                 Ράδιόν εστιν	Ø                 Ράδιον όν
Ø                 Αισχρόν εστιν	Ø                 Αισχρόν όν

Ø     Η κάθε μετοχή εκφράζει μια επιρρηματική έννοια και μεταφράζεται με την αντίστοιχη δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση(χρονική = χρόνος, αιτιολογική = αιτία, τελική = σκοπός,  υποθετική = υπόθεση, εναντιωματική ή παραχωρητική = εναντίωση, τροπική = τρόπος.)

Ø     Συνήθως σε χρόνο αόριστο έχουμε χρονική μετοχή, σε μέλλοντα πάντα έχουμε τελική μετοχή, σε χρόνο ενεστώτα βρίσκεται η τροπική μετοχή, η υποθετική μετοχή και η εναντιωματική μετοχή τίθενται σε όλους τους χρόνους εκτός από μέλλοντα, η αιτιολογική μετοχή βρίσκεται σε όλους τους χρόνους(σπάνια σε μέλλοντα).

ΠΑΠΟΥΛΙΔΟΥ ΣΤΕΛΛΑ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ